درب های آسانسور انواع و اجزای آن : یکی از اجزای مهم آسانسور از نظر ایمنی و کارکرد، درب آسانسور (Elevator door) است. نصب و سوار کردن درب آسانسور از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورت بی دقتی در نصب اجزای مختلف درب آسانسور می‌توان شاهد بروز خسارت‌های مالی فراوان و حتی جانی بود. بر همین اساس مهم‌ترین وظیفه‌ی درب های آسانسور، تامین امنیت مسافران از طریق تفکیک فضا و قطع دسترسی به محیط‌های خطرناک است. همچنین نباید از جنبه تزییتی درب های آسانسور در کنار ایمنی آن غافل شد. در هر سیستم آسانسور دو نوع درب طبقه و درب کابین وجود دارد.
انواع درب آسانسور
به طور کلی هر دستگاه آسانسور از مجموعه‌ای شامل دو نوع درب تشکیل شده که به صورت یکپارچه عمل می‌کنند. این مجموعه عبارت است از درب کابین که بر روی کابین سوار می‌شود و درب طبقات که در هر ایستگاه آسانسور یکی از آن وجود دارد. تقسیم‌بندی‌های دیگری نیز برای درب های آسانسور وجود دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
درب کابین
تعداد این درب بستگی به تعداد ورودی و خروجی کابین آسانسور دارد. در ساختمان‌های معمولی تعداد درب کابین یکی است. درب کابین همراه با کابین آسانسور جابه‌جا می‌شود و تنها در زمان ایست کامل در توقف‌گاه باز می‌شود. این درب به صورت خودکار در زمان حرکت بسته شده و با ایزوله کردن فضای کابین مسافران را از خطرات محیطِ متحرکِ پیرامون، محفوظ می‌دارد. برای درب کابین هیچگاه از درب لولایی استفاده نمی‌شود. اجزای تشکیل‌دهنده‌ی درب کابین عبارت است از:
کفشک‌ها
کنتاکت
موتور سر درب
تسمه
قرقره‌ها
چهارچوب
لته‌ها
سیل درب
درب طبقات
درب طبقه، درگاهی است بین ایستگاه طبقه و چاه آسانسور. درب طبقه‌ی آسانسور دسترسی افراد حاضر در طبقات به چاه آسانسور را محدود کرده و خطراتی نظیر سقوط به چاه یا برخورد با کابین در حال حرکت را از بین می‌برد. درب طبقه تنها زمانی باز می‌شود که کابین در طبقه توقف کرده و درب کابین جهت ورود یا خروج مسافرین باز شده باشد. نوع و همچنین اندازه‌ی این درب به نوع کاربری آسانسور، فضا و استانداردهای موجود بستگی دارد.
انواع درب آسانسور از نظر نوع کارکرد
در تقسیم‌بندی دیگری از درب های آسانسور، درب‌های کابین و طبقات آسانسور را از نظر نوع کارکرد به ۲ نوع درب اتوماتیک و نیمه اتوماتیک طبقه‌بندی می‌کنند. تفاوت کلی این درب‌ها در نوع نیروی لازم جهت باز یا بسته شدن آنها می‌باشد.
درب اتوماتیک آسانسور
در این نوع از درهای آسانسور، هم درب کابین و هم درب طبقات بصورت خودکار باز و بسته می‌شوند. این نوع درب‌ها را یا از نوع تسلکوپی یا سنترال طراحی و اجرا می‌کنند. در نوع تلسکوپی درب تنها از یک سمت باز و بسته می‌شود و در نوع سنترال درب از وسط باز و سپس دوباره از کناره‌ها بسته می‌شود. قسمت‌های تشکیل‌دهنده‌ی درب‌های اتوماتیک :
کنتاکت
کفشک‌ها
سیل درب
لته‌ها
چهارچوب
درب نیمه اتوماتیک آسانسور
درب های نیمه اتوماتیک به وسیله‌ی نیروی مکانیکی وارد شده توسط مسافر(هل دادن) باز و یا بسته می‌شوند. به اینگونه که درب طبقات که به صورت لولایی می‌باشد توسط مسافر باز شده و درب کابین که اغلب از نوع تلسکوپی می‌باشد، بدون دخالت مسافر به شکل خودکار باز می‌شود.
انواع درب آسانسور از نظر نوع باز و بسته شدن
درب های آسانسور را از نظر نوع و سبک باز و بسته شدن به ۴ دسته‌ی کلی تقسیم‌بندی می‌کنند.
درب لولایی آسانسور
این درب ها که از قدیمی‌ترین نوع درب می‌باشد برای آسانسورهای کوچک با فضای محدود کاربرد دارد. عدم نیاز به عرض زیاد جهت کارکرد صحیح از مزایای این نوع درب ها می‌باشد. معمولا این درب‌ها در عرض‌های ۷۰،۸۰ و ۹۰ سانتی‌متری تولید می‌شوند. از معایب این درب ها می‌توان به مسدود شدن مسیر راهرو هنگام باز شدن درب، سختی باز شدن از نظر نیروی مکانیکی لازم، زمان‌بر بودن عملیات باز و بسته شدن درب و همچنین عدم کاربرد صحیح برای افراد معلول و کودکان و سالمندان اشاره نمود. اجزای تشکیل‌دهنده‌ی این نوع از درب عبارت است از:
کنتاکت
دیکتاتور
لولا
دستگیره
لته
چهارچوب
درب عمودی آسانسور
این درها بیشتر در آسانسورهای باربری کاربرد دارند. عملکرد این درب ها به این صورت است که درب در راستای عمودی از پایین باز و به سمت بالا رفته و جمع می‌شود. در هنگام بسته شدن نیز در راستای عمود پایین آمده و باعث بسته شدن درب آسانسور می‌شود. نیروی باز و بسته‌کننده‌ی این نوع درب‌ها هم از نوع مکانیکی(دستی) و هم از نوع الکترومکانیکی(موتور) می‌باشد.
درب سنترال آسانسور
درب‌های سنترال از دو لنگه مجزا تشکیل شده‌اند. هنگام بسته شدن، این لنگه‌ها بصورت مماس کنار هم قرار می‌گیرند. در زمان باز شدن نیز به صورت کشویی به طرف سمت و چپ حرکت می‌کنند و باعث باز شدن درب از قسمت میانی می‌شوند. مزیت این درب ها سرعت بالای عملکرد و باز و بسته شدن است. عیب این نوع درب ها عدم کارکرد صحیح به هنگام خطا و یا کار نکردن چشمی درب آسانسور است.
مزایای درب سنترال نسبت به درب تلسکوپی:
- زمان باز و بسته شدن کمتری دارند.
- از لحاظ بصری زیباتر هستند و امکان قرینه‌سازی کابین با طبقه را فراهم می‌کنند.
- فضای کمتری از عمق کابین را اشغال می‌کنند و در کابین‌هایی که نیاز به عمق بیشتر دارند، کارایی بهتری دارند.
قطعات و تجهیزات درب آسانسور
درب های آسانسور نیز مانند دیگر تجهیزات آسانسور از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است. برخی از این قطعات در انواع درهای آسانسور مشترک بوده و برخی دیگر تنها برای یک نوع خاص از درب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دیکتاتور
وظیفه‌ی این قطعه در درب های آسانسور، جلوگیری از برخورد و ضربه شدید درب با قسمت‌های کابین است. وجود این قطعه در سیستم درب آسانسور باعث نرمی و آرامی باز و بسته شدن درب آسانسور می‌شود.
مگنت درب
این قطعه برای ایمنی درب آسانسور به کار گرفته می‌شود. به این صورت که هنگام رسیدن درب به طبقه قفل درب بر روی مگنت فشار ایجاد می‌کند و باعث باز شدن درب می‌شود. مگنت درب آسانسور از یک سیم پیچ مغناطیسی و یک اهرم و جک تشکیل شده است.
سنسور درب
نقش این سنسور تشخیص وجود یا عدم وجود شی یا شخص در جلوی درب و همچنین لابه‌لای درب آسانسور می‌باشد. در دو نوع پرده‌ای و نقطه‌ای وجود دارد. در صورت وجود شی این سنسور اجازه بسته شدن درب و در نتیجه اجازه‌ی حرکت به آسانسور را نمی‌دهد.
کفشک
محل قرارگیری این قطعه در بالا یا پایین کابین در امتداد ریل راهنما است. وظیفه‌ی کفشک‌ها هدایت درب برای باز یا بسته شدن است. کفشک لغزشی، ثابت و غلطکی از انواع کفشک‌های درب آسانسور می‌باشد.
کدام نوع از درب های آسانسوری بهتر است؟
درب های آسانسور از نظر ایمنی برای سیستم آسانسور از اهمیت بالایی برخوردارند. طراحی و نصب درب انواع درب آسانسور بر روی طبقات و کابین باید با دقت و تجربه کافی انجام شود. کوچک‌ترین خطا یا اندازه‌گیری نادرست در نصب هر یک از قطعات، جدا از کاهش طول عمر مفید درب ها و خرابی‌های پی‌در‌پی، باعث ایجاد خسارت‌های جانی و مالی جبران ناپذیری می‌شود. کیفیت قطعات و درب نیز حائز اهمیت است. خرید و استفاده از درب های بی‌کیفیت که در ساخت قطعات آن از مواد نامرغوب و بی‌کیفیت استفاده شده است، کاهش طول مفید درب ها و همچنین خرابی و استهلاک در سایر قطعات آسانسور را به همراه دارد.
درب های اتوماتیک سرعت بالاتر، صدای بسیار کم و سهولت کاربری بیشتری دارند.
درب های طبقات مشهود‌ترین بخش بیرونی آسانسور می‌باشند و علاوه بر ایمنی، جنبه‌ی زیبایی نیز دارند. به همین منظور در طراحی آنها از مواد مختلف از جمله آهن، استیل، شیشه ای و … در رنگ‌ها و طرح‌های مختلف استفاده می‌گردد تا با معماری بنا هماهنگ گردند.
ارتفاع درب طبقات معمولا ۱۹۵ سانتی‌متر است.
درب های نیمه‌اتوماتیک حتما باید دارای شیشه جهت نمایش حضور کابین در طبقه باشند.
در انتخاب و طراحی درب کابین توجه به حداقل زمان باز و بسته شدن و عرض مناسب بسیار ضروری می‌باشد.
در طراحی آسانسور با توجه به معماری بنا می‌توان برای کابین یک درب یا دو درب (مجاور یا متقابل) در نظر گرفت.
شرکت فنی و مهندسی پارسیان بالابر
